Wat is paniek?

Paniek is een korte, zeer sterke vorm van angst die zowel lichamelijke- als psychische gevolgen heeft. Psychisch ervaar je angst om dood te gaan of lichamelijk letsel op te lopen, derealisatie of depersonalisatie. Het verdoofde gevoel is eveneens psychisch. 
Je hebt een paniekaanval gehad en dit wil je niet nog een keer ervaren. Logisch wel, die angst voor een volgend paniekaanval. Let wel dat de primaire angst en spanning die je nu hebt om opnieuw zo'n aanval te krijgen, zó hoog kan oplopen dat je hiermee de aanval kan veroorzaken.

Dat lees je goed, ''dat je met je angst de paniekaanval kan veroorzaken!''

Vrees, angst, paniek en fobie. Het verschil tussen deze vormen 'angsten' beschrijf ik verder in mijn blog even kort. Evenals de kenmerkende irrationele gedachten die een belangrijke rol spelen bij (angst voor) een paniekaanval.

Wat is een paniekstoornis?

Een paniekstoornis lijkt op een fobie, maar blijkt in enkele belangrijke opzichten toch anders. Bij een paniekstoornis heb je in het verleden vaak een paniekaanval gehad. Zo'n paniekaanval kan ontstaan in een levensbedreigende situatie of omdat het lichaam even (kort), maar sterk ontregeld is. 
Na het ervaren van een paniekaanval, ontstaat er vaak een aanhoudende angst om opnieuw een paniekaanval te krijgen of grote zorgen om het eventuele gevolg van zo'n aanval. ''Als dat wéér gebeurt, zal ik misschien een auto-ongeluk of een hartaanval krijgen.'' Een aangepaste, duidelijke gedragsverandering ten aanzien van dergelijke aanvallen wijst op een stoornis. 

Je spreekt van 'vrees' wanneer het voor jezelf duidelijk is waar je bang voor bent. Vrees voor mensen, vliegen, rijden, het verliezen van iets of iemand en andere specifieke situaties. 

Angst is in het algemeen een emotie van bangheid welke we niet specifiek ergens aan kunnen toeschrijven. Angst heeft een verlammend effect en wordt sterker wanneer je je er tegen verzet.

Paniek heeft te maken met een hevig angstgevoel waarbij je de controle verliest. Dat gevolg kan enkel al de oorzaak zijn voor bijvoorbeeld een zogenoemde 'paniekaanval'. 

Een fobie is een vrees die niet in verhouding is tot het object van de vrees. Denk hierbij aan de vrees voor voeten, spinnen, honden en muizen.

''Oké, maar hoe kan RET helpen?''

Ook bij een paniekstoornis spelen een paar kenmerkende irrationele gedachten een belangrijke rol:

''Ik kan er absoluut niet tegen als dingen anders gaan dan ik wil.''
Niet iedereen kent een paniekaanval. Diegene die het wel hebben ervaren, weet dat het een hele vervelende en beangstigende situatie is. Bovendien wordt de sterkte van de paniekaanval voor een groot deel bepaald hoe jij als persoon hierop reageert. Een paniekaanval is in de eerste instantie een fysieke gewaarwording. De één kan daar heel rustig op reageren, de ander raakt in paniek. De laatste groep verzet zich tegen de sensaties, omdat ze geloven dat ze deze niet zouden mogen voelen. Díé inspanning en stress maken de fysieke symptomen vele male erger. Mensen die geloven dat ze ''er absoluut niet tegen kunnen als dingen anders gaan dan dat zij willen'' hebben de grootste moeite om een paniekaanval te 'managen'.

''Ik moet altijd tot het uiterste bedacht zijn op allerlei soorten narigheid.''
Mensen die zichzelf willen beschermen tegen een paniekaanval kunnen onbedoeld zóveel spanning en stress bij zichzelf oproepen dat ze juist een paniekaanval veroorzaken. Daarnaast zal de spanning in een aanval ook toenemen. ''Ik was nog zo bedacht op een paniekaanval. Ik wist wel dat het zou gebeuren en ik had gelijk! Dit is verschrikkelijk. Ik moet in het vervolg nog meer bedacht zijn!'' De stress en spanning dat het 'bedacht zijn' de paniekaanval niet heeft kunnen voorkomen, verergert de situatie.  Daarnaast wordt het bedacht zijn in stand gehouden, wat leidt tot nieuwe paniekaanvallen.

''Mijn leven wordt voor het grootste deel bepaald door mijn verleden.''
De gedachte is dat de nieuwe paniekaanvallen hoe dan ook aan de orde zijn, want dit was ook zo in het verleden. En zolang je door deze gedachte te hebben, nieuwe paniekaanvallen veroorzaakt, is de gedachte nog waar ook. Gelukkig is het idee dat het hele leven bepaald wordt door de enkele ervaringen uit het verleden, is niet rationeel. Het idee dat je geen enkele invloed op de toekomst heb, evenmin. 

''Ik kan niet leven met onzekerheden.''
Over deze irrationele gedachte kan ik heel kort zijn. Het is nooit zeker of iemand een (nieuwe) paniekaanval zal krijgen. Als mensen geloven dat ze niet met die onzekerheid kunnen leven, zal de stress en spanning toenemen, waardoor de kans op een aanval groter wordt. Dat leidt tot meer onzekerheid en zo vormt zich een cirkel van onzekerheid en stress.

Kan ik je helpen? Nee, ik kán je helpen!