Wat is PTS(S) en hoe kun je dit bij jezelf of een ander herkennen?
Per definitie hangt een posttraumatische stress (stoornis) samen met een ingrijpende gebeurtenis. Neutrale prikkels (zoals beelden, geluiden of geuren) raken gekoppeld aan die gebeurtenis en lokken reacties uit. Deze psychische en fysiologische reacties bevestigen het plaatje in je brein. Het veranderd niet. Ook door de confrontatie met het traumatisch verleden te vermijden, blijft het probleemgedrag in stand gehouden. Ja, je doet het. Je bent het niet.
Mensen slaan herinneringen op in het neutrale netwerk, met zintuigelijke indrukken, reacties en waarde. Hierdoor lijkt het dat zij zich in een permanente alarmtoestand bevinden. Als of het brein nog geen bericht heeft gehad over het feit dat de gevarenzone allang is verlaten. Het is nu weer veilig.
Veel mensen met PTSS hebben concentratie- en slaapproblemen, ze zijn angstig, soms opgefokt of prikkelbaar. Ze zijn overmatig alert en waakzaam, ondanks dat de omstandigheden dit niet meer van ze vraagt.
Doemdenken, nachtmerries en flashbacks zijn vaak onderdeel van het trauma en de posttraumatische stress.
Mensen met PTSS hebben veel irrationele en niet helpende gedachten.
Ze kunnen van het ergste uitgaan, wanneer ze in een voor hun vergelijkbare situatie komen. Of wanneer ze in een situatie komen, waartoe de posttraumatische stress op de voorgrond treedt. Sommige hebben er dagelijks last van, andere eens in de week of eens in de maand. Is het gedrag storend voor jezelf en andere? Laat een specialist vaststellen om het om PTSS gaat. Soms is het PTS en andere keren is het een onbegrijpelijk psychotrauma die zich niet laat vergeten, omdat het nog niet op waarde is geschat en opgeslagen is. Ja, vergeten kunnen we pas na het herinneren. Deleten doe je na het opslaan. Niet daarvoor.
Even een paar voorbeelden. ''Niemand is te vertrouwen'' of ''niets is meer veilig genoeg.'' Ze kunnen schaamte- en schuldgevoelens hebben, zoals: ''Ik was dronken, dus die verkrachting is aan mijzelf te wijten.'' Levensechte nachtmerries en flashbacks herinneren deze mensen aan het feit dat het trauma onverwerkt is.
Sommige mensen met PTSS vertonen agressief, roekeloos of zelfdestructief gedrag. Zoals gevaarlijk rijden, zelfverwonding of suïcidaliteit. Alcohol en drugs worden nogal eens gebruikt als 'zelfmedicatie' om de pijnlijke herinneringen de baas te blijven.
Doorgaans zullen de meeste mensen zich melden bij de huisarts. Een schokkende gebeurtenis in samenhang met lichamelijke of psychische klachten, trekt hen vaak wel over de drempel. Bij andere komt de problematiek pas aan het licht als vermijding van de traumatische ervaring niet meer lukt. Er kan een overlap bestaan met andere stoornissen die kunnen optreden na een traumatische ervaring. PTSS gaat vaak gepaard met sombere stemmingen, depressie en angst. Hierdoor is deze stoornis lastig te onderscheiden van een acute stressstoornis, depressieve stemmingsstoornis of een gegeneraliseerde angststoornis en wordt PTSS als diagnose nog weleens gemist.
Onderscheiden worden:
Type-1-trauma: bij een acute, eenmalige traumatische gebeurtenis (zoals bijvoorbeeld een verkeersongeluk). Hierbij staat hevige angst centraal;
Type-2-trauma: bij herhaalde en langdurige traumatisering (zoals bijvoorbeeld (seksueel) misbruik (in de jeugd)). Hierbij ontstaan vaker hechtingsproblemen, verstoorde stemmingen en dissociatie centraal. Dit wordt ook wel een complex trauma genoemd.
Beide type trauma's kunnen uitmonden in een posttraumatische stressstoornis. Na een ingrijpende gebeurtenis of een schokkende ervaring kan een acute stressstoornis opstreden: allerlei angstverschijnselen en spanningsklachten, vaak samen met een gevoel van verdoving of vervreemding. Dit wordt ook wel aangeduid als 'shocktoestand'. De klachten verdwijnen meestal binnen een maand na de gebeurtenis. Wanneer ze langer aanhouden of pas na verloop van tijd optreden, spreken we van PTSS.
Iemand met PTSS wordt vaak behandeld met traumagerichte cognitieve gedragstherapie, exposure en traumagerichte verwerkingstherapie, zoals EDMR of hypnosetherapie. En al is het niet de eerste keuze, sommige cliënten met PTSS worden geadviseerd antidepressiva, antipsychotica of benzodiazepinen in te nemen. Altijd na diagnose en op recept van de specialist.
Van alle Nederlanders heeft circa twee derde in zijn leven een traumatische gebeurtenis meegemaakt.
Een groot deel van hen beschikt over een enorme veerkracht en herstelt zonder professionele zorg. Naar schatting ontwikkelt uiteindelijk
zo'n 7 tot 8% PTSS. Ten minste de helft van de cliënten herstelt binnen drie tot zes maanden. Bij andere kan de stoornis jarenlang aanhouden.
Ken jij of ben jij iemand met mogelijk een psychotrauma, posttraumatische stress of een mogelijke posttraumatische stressstoornis, probeer deze persoon dan bij de huisarts te krijgen. Ga mee. Krijg de hulp die nodig is.
Ik kan mij voorstellen dat je mij zou willen spreken over deze specifieke kwestie,
neem contact op voor een gratis en vrijblijvende inzichtsessie.
Reactie plaatsen
Reacties