Contra-indicaties en complicaties bij EMDR: wat kan er fout gaan?

Er is geen reden om aan te nemen dat Eye Movement Desensitization Reprocessing - mits deskundig toegepast - leidt tot verslechtering van de cliënt, zelfs al laat het positieve effect te wensen over. Dat neemt niet weg dat EMDR in sommige gevallen (nog) niet geïndiceerd is. De ene keer, omdat de draagkracht of timing nog niet oké is. De andere keer, omdat er complicaties bestaan. De belangrijkste zaken bespreken we in deze blog.

(on)Voldoende expertise:

Zowel op het gebied van psychotherapie als op het gebied van de te behandelen pathologie is een adequate expertise van de behandelaar een eerste vereiste. EMDR is een veilige methode, maar in handen van incapabele therapeuten niet ongevaarlijk. De snelheid en relatief onverwachte effecten van de behandeling leidt zelf bij capabele EMDR therapeuten tot spanning of zelfs 'schrikreacties'. Dit vereist zekerheid, alertheid en de beschikking over voldoende interventie-mogelijkheden. Zowel binnen het kader van EMDR als daarbuiten.

Medicatiegebruik:

Sederende en remmende middelen staan op gespannen voet met EMDR. Vanwege het effect van deze psychofarmaca of andere medicatie wordt de noodzakelijke arousalniveau minder bereikt. Bovendien is de toestand bepalend voor het effect op langer termijn. De toegankelijkheid en de werking van het geheugen zijn mede afhankelijk van de fysiologische toestand waarin de cliënt zich op dat moment bevindt in verhouding tot de toestand waarin de nieuwe kennis is geleerd en opgeslagen.

Ernstige psychiatrische stoornissen:

Actuele, ernstige psychiatrische stoornissen vormen een relatieve contra-indicatie voor EMDR: de draagkracht zou simpel onvoldoende zijn. Het advies luidt dan om de draagkracht als eerst te verhogen, alvorens over te gaan op EMDR. Hiernaast kan EMDR bij deze mensen andere psychotische events omhoog komen. De EMDR therapeut dient zich in dergelijke gevallen niet van de wijs te laten brengen en doorgaan met reprocessing.

Epilepsie:

Omdat er wordt verondersteld dat dit een contra-indicatie is, belicht ik dit thema. Zolang de cliënt last heeft van heftige epilepsie en onvoldoende is ingesteld op de anti-epileptica is EMDR af te raden. Is dit niet het geval, dan kan EMDR toegepast worden rekening houdend met een extra voorzorgsmaatregel: zorg voor bilateraal stimulatie die niet met de ogen te maken hebben (handbeweging, lamp). Deze hebben een stroboscopisch effect en kunnen epileptische reacties uitlokken.